1. Genel Bilgi

FM200 (HFC-227ea), temiz gaz sınıfına giren, elektronik cihazlara zarar vermeyen, toksik olmayan ve yangın sonrası kalıntı bırakmayan bir söndürme gazıdır. Özellikle data merkezleri, kontrol odaları, trafo merkezleri, arşivler ve haberleşme odaları gibi hassas alanlarda kullanılır.

Bu sistemlerin etkinliğinin devamı için düzenli olarak bakım ve testlerin yapılması zorunludur. Bakım işlemleri TS EN 15004, NFPA 2001, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve üretici talimatlarına uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

2. Bakım Sıklığı

• Aylık Kontrol: Görsel ve işlevsel kontroller

• 3 Aylık (Opsiyonel / Kritik tesislerde): Basınç izleme, dedektör testleri

• 6 Aylık Periyodik Bakım: Tüm sistem komponentlerinin fonksiyonel kontrolü

• Yıllık Bakım: Tam kapsamlı test ve ölçümler, gaz tüpü basınç kontrolü ve sistem performans testi

3. Periyodik Bakım Kapsamı

3.1. Görsel Kontroller

• Tüm FM200 tüplerinin ve vana gruplarının fiziksel durumları incelenir.

• Basınç göstergeleri (manometreler) nominal değerler arasında olmalıdır (genellikle 24°C’de 24,8 bar civarı).

• Tüp bağlantı noktaları, borulama hattı, nozullar, vana grupları ve elektriksel bağlantılar gevşeme, pas, deformasyon açısından kontrol edilir.

• Nozulların tıkanmadığı, yönlendirme açılarının doğru olduğu doğrulanır.

• Gaz boşalım vanalarına bağlı solenoid valflerin kablajları kontrol edilir.

3.2. Elektriksel ve Elektronik Kontroller

• Yangın algılama paneli, FM200 kontrol paneli, erteleme (delay) ve iptal butonları, boşalma göstergeleri test edilir.

• Dedektörler (duman, ısı, alev) test gazı veya ısı kaynağı kullanılarak fonksiyonel olarak denenir.

• Sesli ve ışıklı uyarı cihazları (siren, flaşör, discharge alarm vb.) aktif hale getirilerek test edilir.

• Manuel boşaltma ve iptal butonlarının çalıştığı doğrulanır.

3.3. Mekanik Kontroller

• Tüm tüplerin ve valf sistemlerinin mekanik sağlamlığı incelenir.

• Tüp tutucu kelepçeler, askı elemanları, nozulların montaj noktaları sıkılık açısından kontrol edilir.

• Boşaltma boru hattı üzerinde deformasyon, darbe, sızdırma ya da tıkanıklık olmadığı doğrulanır.

• Sızdırmazlık testleri yapılır (örneğin, sabun köpüğü testi ile bağlantı noktaları kontrol edilebilir).

3.4. Basınç ve Gaz Miktarı Kontrolü

• FM200 tüplerinin basınç değerleri, ortam sıcaklığına göre üretici tarafından belirlenen tablolar üzerinden kontrol edilir.

• Basınç düşümü %10’dan fazla olan tüpler yeniden doldurulmalı veya değiştirilmelidir.

• Basınç anahtarı (pressure switch) fonksiyon testi yapılır.

• Gerekiyorsa tüp tartımı veya gaz sızıntı testi uygulanır.

3.5. Çevresel ve Emniyet Kontrolleri

• Korunan alanın izolasyonu (kapı, menfez, kablo geçişleri) gözden geçirilir.

• Kapı conta ve damperlerinin sızdırmazlığı kontrol edilir.

• Gaz boşalma yönü, tahliye süresi ve uyarı süreleri senaryo testlerinde doğrulanır.

• Sistem devreye alındığında tahliye güvenliği için insan boşaltma süresi (delay time) test edilir.

4. Testler

4.1. Alarm ve Senaryo Testi

• Dedektör tetiklemesiyle sistemin senaryo adımları izlenir:

  1. Alarm (ön uyarı)

  2. Erteleme süresi

  3. Boşaltma komutu

  4. Alarm sonu / reset işlemleri

• Her aşama panel ekranından ve saha cihazlarından gözlenir.

4.2. Enclosure Integrity Test (Oda Sızdırmazlık Testi)

• Gaz tutma süresini ölçmek amacıyla oda sızdırmazlık testi (Door Fan Test) yılda en az 1 kez yapılmalıdır.

• Bu test, gazın tahliye sonrası en az 10 dakika boyunca ortamda yeterli yoğunlukta kalabildiğini doğrular.

5. Bakım Sonrası İşlemler

• Tüm test ve kontrol sonuçları bakım formuna işlenir.

• Tespit edilen arızalar veya eksiklikler raporlanır.

• Sistem tekrar çalışır konuma getirilir (devre dışı bırakılan devreler aktif edilir).

• Bakım etiketi (tarih, firma, sorumlu teknisyen) tüp veya pano üzerine yapıştırılır.

6. Bakımda Kullanılan Belgeler ve Ekipmanlar

• Basınç ölçer (manometre veya dijital basınç okuyucu)

• Multimetre ve izolasyon test cihazı

• Test gazı veya ısı test cihazı

• Sabun solüsyonu (sızıntı testi için)

• Tartım cihazı (tüp gaz miktarı kontrolü için)

• Kalibre edilmiş gaz sızdırmazlık test cihazı (oda testi için)

• Üretici bakım formları ve TS EN 15004 uyum listeleri

7. Kayıt ve Dokümantasyon

Her bakım sonrası aşağıdaki dokümanlar düzenlenmelidir:

• Periyodik Bakım Raporu

• Tespit Edilen Arıza Formu

• Sızdırmazlık Test Raporu (varsa)

• Fotoğraflı Bakım Tutanağı

• Yetkili Servis Onaylı Sertifika

8. Sonuç

FM200 gazlı yangın söndürme sistemlerinin periyodik bakımı, sistemin yangın anında güvenilir şekilde çalışması için kritik öneme sahiptir. Özellikle elektronik altyapıların yoğun olduğu ortamlarda, her kontrol adımının titizlikle yapılması ve kayıt altına alınması gerekir.

Bakım işlemleri yalnızca üretici yetkili servisleri veya TS EN ISO 9001 belgeli yangın söndürme sistemleri bakım firmaları tarafından gerçekleştirilmelidir.

FM200 Sistemlerinde Periyodik Bakım