Anons Sistemleri
Yangın veya herhangi bir acil durumda alarm mesajlarının iletimi veya genel amaçlı anons iletimi ile sürekli fon müziği yayınlaması amacıyla ileri teknolojinin gereklerini yerine getiren sistemlerdir.
Acil anonsta amaç insanların güvenli bir şekilde ortamdan tahliye edilmesini sağlamaktır. Sistemlerin kurulacağı yerlerin büyüklüğü ve zone sayıları sistemin yapısını belirlemektedir.
Kurulan sistemler yangın alarm gibi sistemlerle entegre olarak çalışabilmektedir. Seslendirme sistemlerinde amaç sadece müzik yayını ve anons yapılabilmesini sağlamak değil aynı zamanda yayının anlaşılabilir,güvenli ve sürekli olmasını da sağlamaktır.
Genel seslendirme ve acil anons sistemleri,büyük kitlelere acil durum anonslarının yapılması, çok sayıda kişiye önceden kaydedilmiş mesajların iletilmesi ve çevre müzik yayını gibi faydalarıyla dikkat çekmektedir.
Anons ses sistemlerinin çok geniş kullanım alanları vardır.Otogarlar,tren garları,binalar, alışveriş merkezleri, tiyatro ve sinemalar,üniversite kampüsleri,fabrikalar,havalimanları,sanayi siteleri gibi.
Anons Sistemi Yönetmeliği
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e göre 200 yataktan fazla kapasiteli tüm oteller,5000 metrekareden büyük yapı inşaat alanı olan veya kullanıcı sayısı 1000 kişiyi aşan tüm yapılarda ve yüksekliği 51.5 metreyi geçen tüm binalarda acil anons sistemi olması zorunluluğu vardır.
Ayrıca 2011 yılından itibaren Avrupa’da ve Türkiye de TSE’nin kabulü ile geçerli olmaya başlayan EN54 acil anons sistemleri sertifikasyonu sonrasında tüm projelerde kurulacak olan acil anons sistemlerinin EN54 standartlarına uygun ürünlerden seçilmesi zorunlu hale gelmiştir.
Söz konusu binalarda yaşanacak yangın,sel ve ya deprem gibi afet durumlarında bu sistemler devreye girer ve can kaybının önüne geçilmesi için insanlar binadan bir plan dahilinde tahliye edilirler.Bu sistemde önceden kaydedilmiş mesajlar, tahliyesi yapılmak istenen kişilere belli bir merkezden iletilebileceği gibi anonsların canlı yapıldığı durumlar vardır.
Burada önemli olan nokta sesin iyi duyulması ve anonsun anlaşılır olmasıdır.Bu nedenle doğru projelendirme ve uygulama çok önemlidir. Aksi durumda en gerekli zamanda sistemden sadece gürültüden ibaret sesler duyulur.
Anons Sistemleri Ekipmanları
Seslendirme ve acil anons sistem ekipmanları;Controller (merkez ünite), Router (Zon artırım üniteleri),Amplifikatörler ve Mixer Amplifikatörler, DVD VCD ve Tuner çalıcılar,Call Station (Mikrofon).Sistemin en önemli unsuru ise sahada konumlandırılan hoparlörlerdir.
Seslendirme ve acil anons sistemlerinin yapısı, kurulacağı tesise göre bir ya da birden fazla bölgeden (zone) oluşabilir.Bu yüzden sistemin kurulacağı tesis önceden incelenmeli ve sistemin kurulacağı alana bağlı olarak bölge yapısı oluşturulmalıdır.Buna bağlı olarak görevliler mikrofon (call station) vasıtası ile istenilen bölgelerde manuel ya da otomatik olarak anons yapabilirler.
Seslendirme ve acil anons sistemleri, yangın algılama ve ihbar sistemleri gibi acil durum ve ikaz sistemleri ile uyumlu olarak çalışabilmektedir.
Acil Anons ve Seslendirme Sistemlerinin Özellikleri
- Tekbir anons merkezi ile birden fazla bölge (hoparlör / zone) kontrolü gerçekleştirilebilmekte ve sayı istenildikçe arttırılabilir.
- Sisteminözelliğine göre, mikrofon eklenebilmektedir.
- Dijitalya da analog olarak tercih edilebilir. Analog ses ve anons sistemleri, dijitale göre daha ekonomiktir.
- Dijitaldaha pratik olup son sistem seslendirmelerin kontrolü yazılımdan ibarettir.
- İstenilenbölge sesini yükseltme ve azaltma işlemlerini birbirinden bağımsız olarak yapılabilmektedir.
- Aynızamanda ayrı ayrı hoparlörü aktif / pasif edebilirsiniz.
- Saniyelerhayat kurtarabilir. İnsanlara yangını önceden bildirerek, acil tahliye anons sistemi devreye girmektedir.
Anons Sisteminin Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Seslendirme ve Anons Sistemleri Seçimi yaparken ilk adım sistemin kurulma amacının belirlenmesi gerekir.Mekanın fiziksel özelliklerine göre ihtiyaçlara verimli olarak cevap verebilecek proje geliştirilmeli ve projedeki amaca hizmet edecek ürünler belirlenmelidir.
Seslendirme Ve Anons Sistemleri Uygulamasında ses seviye ölçümü yapılması oldukça önemlidir.Uygulanan mekanın büyüklüğüne ve istenilen ses şiddeti baz alınarak tasarım standartlara göre Anons Ses Şiddetinin değerinin ortam ses gürültü ses şiddetinin belirli bir sınır üzerinde olması gerekir.
Seçilecek olan hoparlörler alanın ortam koşullarına uygun model olmalı Anons Ses Şiddetinin Db (desibel) elde edilebilmesi için uygun adette hoparlör ve sıklıkta konumlandırılmalıdır. Hoparlörlerin kullandıkları güç değeri (Watt) yerine üretmiş oldukları ses şiddeti olan db (desibel) değerlerine göre tasarlanması gerekir. Alanın özelliklerine ve ihtiyaçlar dikkate alınarak tercihe göre hoparlör, Asma Tavan Hoparlörler, Sıva Üstü Hoparlörler, Koni (Horn) Tipi Hoparlörler, Kabin Tipi Hoparlörler kullanılarak verimli seslendirme sonucuna ulaşılabilir.
Alarm Zonları, firma koşullarına, acil kaçış eylem planına, tasarım için baz alınan standartlara göre belirlenmelidir. Altyapı için de Alarm Zonu yapısı önemlidir.
Ses ve Acil Anons Sistemlerinde Sistem Merkezinin planlanması gerekmektedir. Sistem Merkezi Ekipmanları kontrol ünitesi, denetleme modülleri, yedek güç kaynağı, amplifikatörler gibi bileşenlerdir. Sistemde kullanılacak olan hoparlör adetleri ve güç değerlerine göre de güç hesaplamaları yapılıp amplifikatörlerin sayısı ve sistem merkezi mimarisi tasarlanır. Anons noktalarının yerleri ve sayıları belirlenmelidir. Olası bir elektrik kesintisi durumunda Ses Ve Anons Sistem Merkezinin enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla yedek güç kaynakları da temin edilmesi gerekir.
Sistemin sağlıklı bir şekilde işleyişi için kendini sürekli olarak güncelleyebilen, yedekleme elemanlarına otomatik olarak geçen sistemler kullanılması gerekir.
Birden fazla lokasyondan oluşan büyük projelerde kendi içinde Network sağlayan ya da LAN üzerinden kontrol edilebilen Entegre Sistemler kullanılabilir.Analog ve Dijital Seslendirme Sistemleri, Güvenlik Kamera Sistemleri, Alarm Sistemleri gibi diğer sistemlerle entegre şekilde çalışabilmesi için gerekli arayüzler kullanılır.
Sistemi oluşturan tüm ekipmanlar ve donanımlar ile ilgili standartlara uygun üretildiğine dair belgelendirilmesi Sertifikasyon ve Dokümantasyon oldukça önemlidir. Kullanıcılar tarafından proje ve dokümantasyon talep edilmelidir. Talep edilmemesi halinde Seslendirme Ve Acil Anons Sistemlerinin çalışma performansı ve acil durumlarda çalışabilirliği garanti edilemez. Her projede farklı sistemler uygulanması nedeni ile proje tasarımları da farklılık göstermektedir. Proje EN normlarına göre tasarlanması halinde hoparlörler için EN54-24, sistem merkezi bileşenleri için ise EN54-16 sertifikaları hizmet sunan firmadan talep edilmelidir.